Ελπίδες για ανάπλαση ακουστικών κυττάρων

Η απώλεια ακοής εξαιτίας της έκθεσης σε δυνατό θόρυβο θεωρείται μη αναστρέψιμη. Αμερικανοί και Ιάπωνες ερευνητές αμφισβητούν την άποψη αυτή και πειραματίζονται με επιτυχία στην επούλωση του ακουστικού τραύματος με τη χορήγηση φαρμάκων

Αισθητήρες ήχου: τα ευαίσθητα ακουστικά κύτταρα μπορεί να νεκρώσουν όταν εκτεθούν σε δυνατούς θορύβους ή τοξικές ουσίες. Η ανάπλασή τους ίσως γίνει εφικτή στο άμεσο μέλλον, με ειδική φαρμακευτική αγωγή
Ολοι εκθέτουμε τα αυτιά μας σε δυνατούς θορύβους, όπως κόρνες αυτοκινήτων, ηλεκτρικά μηχανήματα ή δυνατή μουσική, που ενδέχεται να ελαττώσουν ή ακόμα και να εξουδετερώσουν την ακοή μας. Πρώτη φορά, ομάδα ερευνητών από αμερικανικά και ιαπωνικά πανεπιστήμια ανατρέπει τα δεδομένα και αποδεικνύει ότι, με τη χορήγηση συγκεκριμένων φαρμάκων, ίσως γίνει εφικτή η ανάπλαση των κυττάρων του αυτιού που καταστρέφονται από την ηχορύπανση.

Ποιος είναι, λοιπόν, ο ρόλος των κυττάρων αυτών; Ο ήχος, όταν περάσει από τον ακουστικό πόρο μετατρέπεται σε δονήσεις που προχωρούν βαθύτερα στον κοχλία, στο εσωτερικό μέρος του αυτιού. Ο κοχλίας, ένα όργανο σε σχήμα σαλιγκαριού, είναι γεμάτος υγρό, όπου μέσα του βρίσκονται χιλιάδες μικροσκοπικά τριχοειδή κύτταρα. Οι δονήσεις που μεταφέρονται από τον ακουστικό πόρο ταξιδεύουν μέσα στο υγρό του κοχλία και θέτουν σε κίνηση τα τριχοειδή κύτταρα. Εκείνα, με τη σειρά τους, μεταβιβάζουν το ερέθισμα μέσω του ακουστικού νεύρου στον εγκέφαλο, ο οποίος επεξεργάζεται και ερμηνεύει τον ήχο.

Μόνιμη ζημιά

Στον άνθρωπο και τα θηλαστικά ζώα δεν είναι δυνατή η ανάπλαση αυτών των κυττάρων, γι' αυτό και κάθε βλάβη που θα υποστούν είναι συνήθως μόνιμη. Η μακροχρόνια έκθεση σε ήχους άνω των 90 ντεσιμπέλ μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια ακοής. Μολύνσεις και παρενέργειες από συγκεκριμένα φάρμακα είναι δύο άλλα αίτια που ενδέχεται να τραυματίσουν ανεπανόρθωτα τα συγκεκριμένα κύτταρα.

Προηγούμενες έρευνες είχαν καταλήξει πως η γονιδιακή θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην ανάπλασή τους, σε αυτιά ενήλικων θηλαστικών. Η νέα έρευνα του βιολόγου Αλμπερτ Εντζ, της ιατρικής σχολής του Χάρβαρντ, και των συνεργατών του, δείχνει πως το ίδιο αποτέλεσμα μπορεί να επέλθει από τη χορήγηση μιας χημικής ουσίας που βοηθά στην επούλωση του ακουστικού τραύματος, μετατρέποντας τα υποστηρικτικά κύτταρα γύρω από αυτό σε τριχοειδή ιστό.

Παρενέργειες

Το φάρμακο που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη αναστέλλει τη δραστηριότητα της πρωτεΐνης Notch, η οποία μπλοκάρει τον σχηματισμό τριχοειδών κυττάρων. «Είναι σαν να βγάζουμε τα φρένα από ένα αυτοκίνητο», εξηγούν οι ερευνητές. Το συγκεκριμένο φάρμακο δημιουργήθηκε για την αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ, αλλά απέτυχε - κυρίως επειδή η έλλειψη της πρωτεΐνης αυτής, η οποία ρυθμίζει τη γονιδιακή λειτουργία του σώματος, προκαλούσε ανεπιθύμητες παρενέργειες.

Στο πείραμα που έγινε σε ποντίκια, μία δόση του φαρμάκου από το στόμα βελτίωνε την ακοή τους και αύξανε τον αριθμό των τριχοειδών κυττάρων στο εσωτερικό μέρος του αυτιού. Δημιουργούσε, ωστόσο, ανεπιθύμητες παρενέργειες. Για την αποφυγή τους, η ερευνητική ομάδα προσπάθησε να χορηγήσει την ουσία απευθείας στο εσωτερικό του αυτιού, έτσι ώστε να μην επηρεάσει το υπόλοιπο σώμα, εξηγεί ο επικεφαλής της ομάδας, Αλμπερτ Εντζ: «Οταν χορηγήσαμε το φάρμακο τοπικά, δεν παρουσιάστηκε καμία αρνητική παρενέργεια. Πρέπει, όμως, να είμαστε απόλυτα σίγουροι πριν εφαρμόσουμε αυτή τη θεραπεία σε ασθενείς».

Ενα μήνα μετά τα εργαστηριακά πειράματα, ο Εντζ, σε συνεργασία με τους Ιάπωνες βιολόγους Κούνιο Μιτζουτάρι και Μασάτο Φουγιόκα από την ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Κέιο στο Τόκιο, ανακάλυψε πως κάποια από τα περιφερειακά κύτταρα είχαν μετατραπεί σε τριχοειδή ιστό. Τα ποντίκια ανέκτησαν περίπου το 20% της ακοής τους.

Για να καταμετρήσουν τη βελτίωση της ακοής των πειραματόζωων, οι ερευνητές τοποθέτησαν ένα μικρό ενισχυτή ήχου μέσα στα αυτιά τους. Μέσα από ένα ηχομονωμένο εργαστήριο παρήγαγαν μία σειρά από ήχους και παράλληλα προσπαθούσαν να εντοπίσουν ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο των ποντικών. «Τα ποντίκια πριν από τη θεραπεία δεν αντιδρούσαν στον ήχο», λένε οι ερευνητές. «Μετά τη θεραπεία, όμως, υπήρχε ανταπόκριση σε δυνατούς ήχους χαμηλής συχνότητας».

Τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν παλαιότερες ενδείξεις σχετικά με τις δυνατότητες ανάπλασης των ακουστικών κυττάρων, τονίζει ο Αλαν Τσενγκ, ιατρός και ερευνητής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ στην Καλιφόρνια. «Θα χρειαστούμε, όμως, επιπλέον στοιχεία πάνω σε διαφορετικά είδη βλάβης, για να βεβαιωθούμε πως οι ασθενείς θα επωφεληθούν τελικά», προσθέτει.

Η θεραπεία βρίσκεται ακόμα σε πειραματικό στάδιο και η βελτίωση της ακοής είναι σχετικά μικρή. Το επόμενο βήμα για τον Αλμπερτ Εντζ και την ομάδα του είναι να εξετάσουν κατά πόσον το φάρμακο αυτό μπορεί να θεραπεύσει κύτταρα που έχουν υποστεί βλάβη από άλλα αίτια, όπως η έκθεση σε βλαβερές τοξίνες.

Ο Τσενγκ σημειώνει ακόμα πως το φάρμακο χορηγήθηκε στα πειραματόζωα αμέσως μετά την κώφωσή τους. Οι περισσότεροι ασθενείς, όμως, ξεκινούν τη θεραπεία πολύ αργότερα. Στους ανθρώπους η διάγνωση απώλειας ακοής γίνεται συνήθως αρκετές μέρες έως και εβδομάδες μετά τον τραυματισμό, αφού η βλάβη εξελίσσεται σταδιακά, υπογραμμίζει ο Τσενγκ. «Το κατά πόσον το φάρμακο θα έχει αποτελέσματα έπειτα από αρκετές μέρες, είναι κάτι που μένει να εξεταστεί από τους ερευνητές».

πηγή: http://www.enet.gr